Koncerty Koncerty organowe przed 1978 r. Odtworzenie całej dokumentacji dotyczącej koncertów organowych i kameralnych w Inowrocławiu sprzed 1978 r. wydaje się obecnie niemożliwe. Stan taki jest wynikiem czasu jaki nas dzieli od tych wydarzeń oraz niesprzyjających okoliczności związanych z II wojną światową, pożarami i kradzieżami, w wyniku których zaginęło wiele cennych dokumentów i kronik. Możemy tylko przypuszczać, że w Inowrocławiu grywali bracia Surzyńscy, przy okazji rodzinnych odwiedzin w tym mieście lub Feliks Nowowiejski, przyjaciel i nauczyciel inowrocławskich organistów. Niestety, jak dotąd nie znaleziono żadnych konkretnych informacji na ten temat. Z ustnych relacji starszych mieszkańców Inowrocławia wiadomo, że wiele koncertów odbywało się przed wojną w kościele ewangelickim. Po wojnie regularnie co niedzielę odbywały się krótkie recitale organowe w kościele Zwiastowania N.M.P., których wykonawcą był Wacław Ciesielski. Zachowane wyrywkowe informacje na ten temat wskazują jednak na to, że muzyka organowa odgrywała ogromną rolę w życiu muzycznym Inowrocławia. Pierwszym recitalem organowym, o którym wiemy ze źródeł, był następujący koncert: - 25.08.1929 - koncert z okazji odnowienia kościoła Zwiastowania N.M.P., a jego wykonawcą był Wacław Ciesielski. Później wystapiły dwa przygotowane przez Ciesielskiego chóry.1 Późniejsze koncerty związane były już z okresem powojennym, a ich głównymi wykonawcami byli inowrocławscy organiści. Oto te koncerty: - 23.11.1947 - Akademia ku czci Sw. Cecylii w wykonaniu Wacława Ciesielskiego. 2 - 1.10.1951 - koncert w I rocznicę poświęcenia organów w Kościele Farnym w wykonaniu Jana Gałdyńskiego z udziałem Chóru Farnego. - 5.10.1952 - doroczny koncert organowy w wykonaniu Jana Gałdyńskiego z udziałem Zespołu Śpiewaczego (farnego)3 - 21.06.1953 - Godzina muzyki religijnej - benefis Zespołu Śpiewaczego Parafii Św. Mikołaja - 24.III.1957 - Koncert po wieczornej Mszy Św. w wykonaniu Jana Gałdyńskiego. - 28.06.1958 - koncert z okazji 25-lecia jubileuszu pracy Jana Gałdyńskiego jako organisty i dyrygenta w Kościele Farnym. - 3.10.1959 - Akademia w 200 rocznicę śmierci Haendla - koncert wokalno-instrumentalny. - 1.X.1960 - koncert z okazji 10 rocznicy poświęcenia organów w Kościele Farnym w wykonaniu Chóru Farnego i Jana Gałdyńskiego; - 18.03.1964 - Jubileusz 60-lecia pracy Jana Gałdyńskiego w służbie kościoła. - 5.01.1975 - Koncert kolęd w wykonaniu Chóru Farnego i Jana Gałdyńskiego. - ??.11.19?? - Koncert ku czci Św.Cecylii w wykonaniu Chóru Farnego i Jana Gałdyńskiego. Po analizie powyższych wyrywkowych danych dotyczących tradycji koncertów organowych w Inowrocławiu i porównaniu ich z formułą późniejszego Festiwalu Organowego, nasuwa się pewna konkluzja, sugerująca koncepcyjną zbieżność wcześniejszych koncertów z ogólnymi założeniami festiwalu. Chodzi tu przede wszystkim o te poprzedzające festiwal koncerty, które odbywały się cyklicznie, jak np. coroczny październikowy koncert z udziałem chóru czy koncerty ku czci św. Cecylii, których tradycja przetrwała do dnia dzisiejszego. Zwraca uwagę fakt, że jedną z koncepcji organizacyjnych tych koncertów był zamiar uczczenia pewnych ważnych rocznic i jubileuszy. Podobnie jak podczas późniejszego festiwalu preferowano też zasadę łączenia muzyki organowej z innymi kompozycjami, głównie wokalnymi. Koncerty te miały promować przede wszystkim rodzimych muzyków. Odbywały się ponadto występy z udziałem artystów niepełnosprawnych ( np. wystep niewidomego skrzypka Henryka Mikołajczaka w dn. 4 listopada 1945 r. z okazji odnowienia kościoła Św. Krzyża), co także można uznac za przejaw miejscowej tradycji. Data wybudowania nowych organów w Miejskiej Sali Koncertowej (1978 r.) symbolicznie zamyka stary i jednocześnie otwiera nowy okres w dziejach muzyki organowej w Inowrocławiu. Od tego czasu koncerty organowe odbywały się w większości poza murami świątyń. Jednym z powodów był zły stan techniczny organów kościelnych, nie zezwalający na ich wykorzystanie w celach koncertowych. Inowrocławski Festiwal Organowy, zainicjowany w 1979 r. , organizowany był przez ponad 20 lat prawie wyłącznie w oparciu o organy w sali koncertowej. Dziś próbuje się powrócić do koncepcji kościelnych koncertów organowych - wykorzystując w tym celu na razie jedyny, częściowo wyremontowany instrument w kościele p.w. Św. Mikołaja. Koncerty organowe od 1978 r. Od listopada 1978 koncerty muzyki organowej w Inowrocławiu odbywały się dość często i regularnie, głównie za sprawą wybudowania nowego instrumentu w Miejskiej Sali Koncertowej. Sprzyjała temu dobra współpraca organizatorów tych koncertów z Wydziałem Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Inowrocławiu. Warto też dodać, że nie były to tylko coroczne koncerty festiwalowe. Niektóre koncerty pozafestiwalowe były częścią cyklicznych imprez, odbywających się także w innych ośrodkach kulturalnych, takich jak Łódź, Poznań czy Szczecin. Do takich cykli należały comiesięczne koncerty pod nazwą "Cztery wieki muzyki organowej", które odbywały się od listopada 1982 r. do marca 1983 r. oraz cykl pod nazwą "Dzieła J.S. Bacha", który odbył się w 1985 r. w ramach obchodów Roku Bachowskiego. Ponadto organizowano w Inowrocławiu pojedyncze koncerty organowe z cyklu imprez "Inowrocławskiego Lata Muzycznego" (koncerty: Haite van der Schaffa z Holandii w lipcu 1979 r. i Marca Adamczewskiego z Francji w lipcu 1986 r.). W ramach łódzkiego cyklu "Klasycy muzyki organowej" odbył się w Inowrocławiu w roku 1984 koncert Finna Evalda z Danii4, natomiast w 2002 r. - koncert Karola Hilli i Japonki Naho Hirai w ramach bydgoskiego VII Festiwalu Młodych Organistów i Wokalistów im. ks. J. Popiełuszki. Bardzo znaczące były także Koncerty Kompozytorskie, które zorganizowano w roku 1986 i 1987, poświęcone dwóm kompozytorom, twórcom wielu utworów organowych: Jerzemu Bauerowi i Tadeuszowi Paciorkiewiczowi. Na tych koncertach wykonano szereg kompozycji organowych w obecności ich twórców. Warte wspomnienia są również pojedyncze koncerty, które odbyły się w murach Miejskiej Sali Koncertowej, a należały do nich: - koncert Mirosława Pietkiewicza - 11.XII.1978 r. - koncert prezentujący nowe organy, który stał się jednocześnie inspiracją do organizacji festiwalu organowego w Inowrocławiu - koncert Romana Summeredera z Austrii - 9. IV. 1979 r. - koncert Marii Szczuckiej i Mirosława Pietkiewicza - 21.XI.1979 r. - koncert Ernsta Ulricha von Kameke z Niemiec - 16.V.1980 r. - koncert Karola Gołębiowskiego - 23.V.1980 r. - koncert Dietera Weissa z Niemiec - 26.11.1980 r. - koncert organisty Petera E. Romfa i perkusisty Bernarda Kremlinga z Niemiec - 2.X.1981 r. - koncert z okazji obchodów 800-lecia Inowrocławia w wykonaniu Orkiestry Kameralnej Teatru Wielkiego w Łodzi pod dyr. Zbigniewa Friemana i Mirosława Pietkiewicza - 19.V.1985 r. - koncert Mirosława Pietkiewicza - 8.V.2003 r. . Wykonawcami pozostałych koncertów pozafestiwalowych byli głównie inowrocławscy pedagodzy gry organowej (Iwona Dahlke, Tomasz Kucharski), którzy prezentowali się zazwyczaj w ramach "Dni Inowrocławia" oraz studenci z Akademii Muzycznych z Bydgoszczy i Łodzi (m. in. Michał Olszewski, Krzysztof Ciałkowski, Radosław Marzec, Rut Modnicka, Fabian Stanisz, Rafał Wróbel i Agnieszka Krokowska). Doniosłym wydarzeniem były także dwa koncerty organowe w kościele p.w. Zwiastowania NMP, które odbyły się w ramach Dni Kultury Chrześcijańskiej w roku 1996 i 1997, na których wystąpili uczniowie i absolwenci PSM w Inowrocławiu (Agnieszka Krokowska, Jacek Nijak i Andrzej Góra). Obecnie w każdą pierwszą niedzielę miesiąca w kościele p.w. Św. Mikołaja odbywa się cykl krótkich recitali organowych "Pro Organo Pleno", którego wykonawcami są inowrocławscy organiści. Cykl koncertów ,,Cztery wieki muzyki organowej" XI.1982-III.1983 19.11.1982 Wykonawca: Piotr Grajter - organy Program: L. Marchand - 1-er Livre d'Orgue; D. Buxtehude - Ciacona e-moll; J.S. Bach - Wariacje kanoniczne BWV 769; Toccata i fuga F-dur BWV 540; L. Boëllmann - Suita gotycka. 17.12.1982 Wykonawca: Józef Serafin - organy Program: M. Sawa - Witraże; P. Hofhaimer - Salve Regina; J.S. Bach - Toccata i fuga d-moll "Dorycka" BWV 538; A. Pärt - Annum per annum; P. Eben - Fantazja II z cyklu "Musica dominicalis"; A. Heiller - Ecce lignum crucis; J.S. Bach - Passacaglia c-moll BWV 582. 14.01.1983 Wykonawca: Julian Gembalski - organy Program: D. Buxtehude - Prel. i fuga D-dur; S. Scheidt - Wariacje "Ach du feiner Reiter"; J.A. Guilain - Suite du 1-er ton; J.S. Bach - Prel. chorałowe "Liebster Jesu, wir sind hier" BWV 731; Prel. i fuga C-dur BWV 547; T. Paciorkiewicz - Toccata I; C.F.E. Bach - Sonata B-dur; C. Franck - Piece heroique; J. Gembalski - Improwizacje. 18.02.1983 Wykonawca: Jerzy Rosiński - organy Program: A. Soler - The Emperors Fanfare; Anonim z XVII w. Toccata tertio toni z Warszawskiej Tabulatury Organowej; D. Buxtehude - Ciacona c-moll; J.S. Bach - Prel. i fuga a-moll BWV 543; W.A. Mozart - Fantazja f-moll; R. Schumann - Fuga podwójna nt. BACH; T. Paciorkiewicz - Toccata II. 18.03.1983 Wykonawca: Feliks Rączkowski - organy Program: C. Franck - Chorał E-dur; F. Rączkowski - Prel. nt. ,,Bogurodzicy"; M. Surzyński - Improwizacje op.38 nt. "Święty Boże"; J.S. Bach - Fantazja i fuga c-moll BWV 537; Prel. chorałowe "Werde munter mein gemüthe''BWV 147; Prel. i fuga f-moll BWV 534. Organizatorzy: Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy - Wydział Kultury i Sztuki, Urząd Miejski w Inowrocławiu. Cykl ten odbywał się również w Łodzi i Poznaniu. Cykl "Dzieła J.S. Bacha"* w 1985 r. 08.02.1985 Wykonawca: Jerzy Rosiński - organy Program: Prel. i fuga g-moll BWV 535; Canzona d-moll BWV 588; Prel. i fuga A-dur BWV 536; Koncert G-dur BWV 592; Prel. chorałowe "Das alte Jahr vergangen ist" BWV 614; "In dir ist Freude" BWV 615; "Mit Fried und Freud" BWV 616; "Herr Gott uns schleuss" BWV 617; Toccata i fuga d-moll BWV 565. 15.03.1985 Wykonawca: Julian Gembalski - organy Program: Prel. i fuga c-moll BWV 549; V Sonata triowa C-dur BWV 529; Partita "Christ der du bist der helle Tag" BWV 766; Koncert d-moll BWV 596; Prel i fuga c-moll BWV 546. Słowo wstępne : Marta Szoka 12.04.1985 Wykonawca: Krzysztof Marosek - organy Program: Prel. i fuga C-dur BWV 545; Cykl chorałów Schüblera BWV 645-650; Prel. i fuga G-dur BWV 550; Pastorale F-dur BWV 590; Prel. i fuga G-dur BWV 541. 24.05.1985 Wykonawca: Mirosław Pietkiewicz - organy Program: Prel i fuga f-moll BWV 533; I Triosonata Es-dur, BWV 525; Fantazja i fuga c-moll BWV 537; Prel.chorałowe "Komm heiliger Geist,Herre Gott" BWV 651; "Allein Gott in der Höh sei Ehr" BWV 664; "O Lamm Gottes unschuldig" BWV 656; Prel. i fuga C-dur BWV 547; Fuga h-moll BWV 579; Toccata i fuga d-moll "Dorycka" BWV 538. 27.06.1985 Wykonawca: Ernst Ulrich von Kameke (Niemcy) - organy Program: Cykl III części Klavierübung Słowo o muzyce: Piotr Grajter 06.09.1985 Wykonawca: Piotr Grajter - organy Program: Fantazja c-moll BWV 562; II Triosonata c-moll BWV 526; Prel. i fuga h-moll; Prel.choralowe "O Mensch bewein dein Sünde gross" BWV 622; Koncert C-dur BWV 594;Toccata i fuga F-dur BWV 540 Słowo o muzyce: Marian Gordiejuk 17.10.1985 Wykonawca: Dieter Weiss (Niemcy) - organy Inauguracja roku kulturalnego 1985/86 Program: Fantazja G-dur BWV 572; Koncert C-dur BWV 595; III Sonata d-moll BWV 527; Prel. chorałowe "Komm, heiliger Geist, Herre Gott" BWV 652; "Herr Jesu Christ, dich zu uns wend" BWV 655; "Nun danket alle Gott" BWV 657; Fuga G-dur BWV 577; Prel. chorałowe "Jesus Christus, unser Heiland" BWV 626; "Erstanden ist der heilige Christ" BWV 628; "Heut triumfieret Gottes Sohn" BWV 630; Prel. i fuga D-dur BWV 532. Indeks wykonawców Organiści Adamczewski Marc (Francja) - 1986 Ciałkowski Krzysztof - 1994 Dahlke Iwona -1978, 1979,1980, 1981, 1982, Dąbrowski Michał - 1981 Evald Finn (Dania) - 1984 Gembalski Julian - 1983, 1985 Gołębiowski Karol - 1980 Grajter Piotr - 1982, 1985 Grudzień Robert - 2002 Hilla Karol - 2002 Kameke Ernst Ulrich von (Niemcy) - 1980, 1985 Krokowska Agnieszka - 2001, 2002, 2003 Krynicka Krystyna - 1987 Kucharski Tomasz - 1995 Kuha Jukka (Finlandia) - 1993 Marosek Krzysztof - 1985 Marzec Radosław - 1994 Modnicka Rut - 2000 Moryto Stanisław - 1987 Olszewski Michał - 1992 Pietkiewicz Mirosław - 1978, 1979, 1984,1985, 1986, 1987, 2003 Rączkowski Feliks - 1983 Rompf Peter E.(Niemcy) - 1981 Rosiński Jerzy - 1983, 1985 Schaaf Haite van der (Holandia) - 1979 Serafin Józef - 1982 Stanisz Fabian - 2001 Summereder Roman (Austria) - 1979 Weiss Dieter (Niemcy) - 1980, 1985 Wróbel Rafał - 2001, 2002   Inni soliści: Borowski Grzegorz - flet - 1981 Hirai Naho - sopran (Japonia) - 2002 Kremling Bernard (Niemcy) - perkusja - 1981 Płotnicka Katarzyna - sopran - 1987 Sarop Maria - wiolonczela - 1981 Szczucka Maria - sopran - 1979 Urbaniak Jacek - obój - 1981